Để phân biệt các loại sen đá không phải là dễ. Bởi sen đá khi được phổ biến tại Việt Nam như hiện nay đa số tên của nó đều được Việt Hóa. Dựa vào các yếu tố như hình dáng, màu sắc, kiểu lá… để phân biệt từng họ của nó. Còn thực chất để biết chính xác tên của từng loại sen đá bạn nên tìm hiểu tên khoa học của nó.
Đa số các loại sen đá được nhập về từ những vùng có khí hậu sa mạc hoặc khắc nghiệt. Nên tên gốc của nó là tiếng anh theo tên khoa học. Đây cũng chính là điều mà hầu như các mẫu sen đá tại Việt Nam mỗi đơn vị lại đặt một cái tên khác nhau với những mẫu lạ và mới.
Dưới đây là những cách để phân biệt từng loại sen đá. Bài viết mang tính chất tham khảo.
Phân Biệt Sen Đá Dựa Vào Hình Dáng Lá
- Lá dày, mọng nước và xếp dạng hoa thị:
- Echeveria: Lá mọng nước, xếp thành hình hoa thị đều đặn. Lá thường có màu xanh nhạt, hồng, tím, hoặc xanh lục, mép lá có thể hơi nhọn hoặc tròn. Một số loài có lớp phấn mỏng trên bề mặt lá (như Echeveria ‘Lola’, Echeveria ‘Black Prince’).
- Lá dài, hình kiếm hoặc hình mũi nhọn:
- Haworthia: Lá dài, mọng nước, nhọn ở đầu, bề mặt lá có các sọc trắng hoặc chấm trắng nổi bật (như Haworthia Attenuata – Sen Đá Móng Rồng). Các lá mọc xếp thành hình hoa thị nhỏ, thường có màu xanh đậm.
- Lá tròn, mập, đầu lá dẹt:
- Pachyphytum: Lá tròn và dày, mập mạp, thường có màu xanh nhạt pha lẫn hồng nhạt hoặc tím (như Pachyphytum Oviferum – Sen Đá Trứng).
- Lá thon dài, đầu lá nhọn và có lông:
- Kalanchoe tomentosa (Sen Đá Tai Thỏ): Lá dài, mọng nước, được phủ bởi một lớp lông mịn màu trắng. Đầu lá thường có màu nâu đỏ, tạo điểm nhấn.
- Lá nhỏ, xếp lớp và có viền màu:
- Crassula: Có nhiều loại, từ Crassula Ovata (Cây Ngọc Bích) với lá hình bầu dục nhỏ, đến Crassula perforata (Sen Đá Chuỗi Ngọc) với lá xếp chồng lên nhau như chuỗi hạt.
Phân Biệt Sen Đá Dựa Vào Màu Sắc
- Màu sắc đơn giản (xanh, xanh nhạt):
- Echeveria: Lá thường có màu xanh nhạt hoặc xanh lục, đôi khi có viền màu hồng hoặc đỏ nhạt, một số loài có lớp phấn trắng mờ trên bề mặt lá.
- Màu tím, đỏ hoặc đen:
- Echeveria ‘Black Prince’ (Sen Đá Đen): Lá có màu đen tím đậm, càng vào gần tâm càng sẫm màu.
- Graptopetalum: Có màu sắc từ xám đến tím hồng (như Graptopetalum paraguayense – Sen Đá Ngọc).
- Màu xám hoặc có phấn phủ:
- Pachyphytum: Lá có màu xám hoặc xanh nhạt, được phủ một lớp phấn mỏng. Khi chạm vào sẽ có cảm giác mềm mịn.
- Lá có sọc trắng:
- Haworthia: Lá có màu xanh đậm với các sọc hoặc chấm trắng nổi bật trên bề mặt (như Haworthia Fasciata – Sen Đá Sọc Trắng).
Phân Biệt Sen Đá Dựa Vào Cấu Trúc Cây
- Cây mọc thành cụm, bò lan:
- Sedum: Các loài như Sedum morganianum (Sen Đá Đuôi Lừa) mọc thành dạng rủ xuống hoặc bò lan, với các lá hình hạt gạo xếp thành chuỗi.
- Cây có thân mọc thẳng đứng:
- Crassula: Có thể mọc thẳng đứng với các lá xếp đối xứng dọc theo thân cây, ví dụ như Crassula Ovata (Cây Ngọc Bích) hay Crassula perforata (Sen Đá Chuỗi Ngọc).
- Cây có dạng hình cầu hoặc hòn đá:
- Lithops (Hòn Đá Sống): Hình dạng tròn, chia thành hai thùy như những viên đá. Đây là loại cây đặc biệt dễ nhận biết vì nó giống như hòn đá hoặc sỏi hơn là cây mọng nước.
Phân Biệt Sen Đá Dựa Vào Kiểu Dáng Lá
- Lá mịn và có lớp phấn:
- Echeveria: Lá mịn màng, đôi khi có lớp phấn mỏng phủ trên bề mặt.
- Lá có lông:
- Kalanchoe tomentosa (Sen Đá Tai Thỏ): Lá có lớp lông tơ mịn bao phủ, mang lại cảm giác mềm mại khi chạm vào.
- Echeveria setosa (Sen Đá Lông Gấu): Lá có lông mịn, tạo cảm giác mềm như lông thú.
- Lá có gân nổi hoặc sọc:
- Haworthia: Bề mặt lá có gân nổi hoặc sọc trắng rõ ràng, tạo nên vẻ ngoài độc đáo.
Phân Biệt Sen Đá Dựa Vào Hoa
- Hoa sen đá hình chuông hoặc hình sao:
- Echeveria: Hoa thường mọc trên cuống dài, có hình chuông hoặc ngôi sao, màu sắc đa dạng như đỏ, cam, vàng.
- Hoa nhỏ, mọc thành chùm:
- Sedum: Hoa nhỏ, mọc thành chùm ở đầu ngọn cây, thường có màu vàng, trắng hoặc hồng.
Phân Biệt Sen Đá Vào Khả Năng Phát Triển
- Cây có khả năng chịu hạn tốt:
- Hầu hết các loại sen đá đều có khả năng chịu hạn, nhưng một số loại như Sedum và Graptopetalum phát triển mạnh trong môi trường khô cằn và cần ít nước hơn.
- Cây phát triển nhanh:
- Sedum và Crassula thường phát triển nhanh, dễ dàng nhân giống thông qua lá hoặc thân.
- Cây cần chăm sóc đặc biệt:
- Lithops: Cần chế độ tưới nước và ánh sáng đặc biệt vì dễ bị úng.
Kết Luận
Thực chất tùy vào mục đích cũng như sự quan tâm của bạn mà bạn sẽ lựa chọn cách phân biệt phù hợp với mình. Ví dụ như những vườn sen đá như Sen Đá Đà Lạt thì bọn mình phân theo khả năng phát triển nhằm dễ dàng chăm sóc sen đá. Đối với những người thích hoa thì họ có thể phân theo tiêu chí dựa vào hoa để dàng phân biệt. Thậm chí nhiều người còn phân loại theo dạng sen đá hiếm, sen đá đột biến…
Nếu như bạn là sinh viên ngành nông lâm và cần có bài phấn tích phân biệt chi tiết hơn các bạn có thể tìm hiểu thêm về họ các nhánh của các dòng sen đá theo nguồn gốc.
